کلین روم یا اتاق تمیز، یک فضایی است که به صورت خاص برای انجام فعالیت های پاکسازی و ضد عفونی ساخته شده است. این فضاها اغلب در بیمارستان ها، آزمایشگاه ها، کارخانه ها و دیگر محیط هایی که نیاز به حفظ سطح بالایی از بهداشت دارند استفاده میشوند. اتاق تمیز به گونه ای طراحی شده است که هوای داخل آن پاک باشد و دارای فیلتراسیون هوا باشد. همچنین این فضاها با استفاده از مواد ضدعفونی شده اند تا بهداشت فضای داخلی را حفظ کنند در اتاق تمیز کارکنان با لباس هاس ویژه و ماسک های مناسب پوشیده شده و ابزار و تجهیزات نیز به صورت مخصوص برای این فضا طراحی شده است. استفاده از اتاق تمیز در فضاهایی که نیاز به حفظ سطح بالای از بهداشت دارند مانند بیمارستان ها می تواند به کاهش احتمال انتقال عفونت ها ی بیماری ها کمک کند همچنین این فضاها می توانند برای پاکسازی و ضدعفونی ابزار و تجهیزات پزشکی و صنعتی نیز استفاده شوند.
انواع اتاق تمیز باتوجه به استانداردها
اتاق تمیز با توجه به نوع و کاربرد آن انواع مختلفی دارد و استانداردهای متفاوتی نیز برای سنجش میزان آلودگی در این کلین روم ها استفاده می شود اتاق تمیز دارای جنس خاصی از دیوارها و ساختمان است و به گونه ای خاص برای از بین بردن منبع آلودگی ها ساخته می شود. ساخت اتاق های تمیز و تجهیزات موجود در آنها باید با استانداردهای بالایی انجام شود.
میزان ذرات و آلاینده های موجود در هوا بر اساس اندازه و حجم ذرات در هر متر مکعب از اتاق اندازه گیری می شود. رعایت این استانداردها و از بین بردن این ذرات معلق تجهیزات پیشرفته ایی وجود دارد.به طور کلی انواع اتاق تمیز به سه دسته زیر تقسیم می شود:
1- پویا یا در حال بهره برداری
2- ایستا یا آماده به کار
3-اتاق تمیز ساخته شده یا پیش ساخته
اتاق تمیز پویا
در اتاق تمیز پویا مواد اولیه خریداری و تولید انجام و پرسنل در اتاق مشغول انجام کار می شوند. قبل از نصب تجهیزات میزان آلودگی موجود در اتاق اندازه گیری می شود. در این حالت از روش تست آنالیز در یک اتاق ساخته شده استفاده می شود و ممکن است شرایط آماده به کار یا بهره برداری کلاس بندی شود. بهتر است از شرایط بهره برداری برای تعیین کلاس یک کلین روم استفاده شود. سپس کلیه تجهیزات و وسایل و همچنین سیستم ها در فضای اتاق تمیز نصب و راه اندازی می شود. کیفیت کار در این اتاق بیشتر است و در مورد اتاق های کوچک ایجاد شرایط پویا کاری مشکل است و به همین دلیل توصیه نمی شود.
اتاق تمیز ایستا
به فضایی که در آن همه ی امور مربوط به نصب سیستم ها و فضاها و تجهیزات تولید به اتمام رسیده باشد اتاق تمیز ایستا گفته می شود و این تجهیزات و دستگاه ها بدون حضور پرسنل کار می کنند.
کلین روم ساخته شده
به اتاقی که مراحل نصب تجهیزات و فضاها در آن به اتمام رسیده و کلیه تجهیزات و وسایل تولید شده اما هنوز نصب و راه اندازی نشده اند و ساختن اتاق پایان یافته است گفته می شود و در این اتاق هنوز پرسنل حضور نیافته است.
اجزای سازنده ی کلین روم
برای اتاق تمیز از تجهیزات زیر استفاده میشود:
- هواساز هایژنیک
- دوش هوا
- میز لامینار
- هود
- فن فیلتر یونیت و هود لامینار استفاده می شود.
- پرده pvc
- هواساز هایژنیک
- اگزاست فن
- پس باکس
- پنجره اتاق تمیز پنجره های دو جداره شیشه ایی که عایق خوبی در برابر صدا و حرارت هستند.
- درب اتاق تمیز غیر هم باد و هم باد، جنس درب های کلین روم می تواند از شیشه و یا آلومینیوم باشد درب های آلومینیومی کاربرد بیشتری را به جهت خصوصیات ظاهری زیبا، استحکام بالا، فیلترینگ خوب، استحکام هوای قوی، عایق حرارتی، حفظ گرمای مناسب و تمیز کردن آسان دارند.
- ساندویچ پنل
- میز و هود کلین روم
- سینک
- کف سازی
- کانال کشی
- اتاقک توزین
- سیستم مونیتورینگ
- فیلتر های هپا و الپا
- سیستم ایر شاور
- فیلتر باکس هپا
- سیستم روشنایی کلین روم
- بنچ اتاق تمیز
- کمدهای لباس و میزهای استیل و کابینت نیز از موارد مورد نیاز در ساخت کلین روم ها هستند.
هواساز هایژنیک در کلین روم
هواساز هایژنیک که در ساخت اتاق تمیز مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از هواساز هایژنیک می توان مواردی مانند دما،رطوبت،فشار و سطح آلایندگی هوا را کنترل کرد. هواساز هایژنیک از لحاظ ساختاری همانند هواساز معمولی است،ولی توانایی عمل فیلتراسیون و پاکسازی را حداکثر به صورت پیشرفته و کاملا تخصصی دارد.
پس باکس ها در کلین روم
یکی دیگر از تجهیزات کمکی اتاق های تمیز پس باکس ها هستند. کاربرد پس باکس ها بیشتر برای انتقال اشیاء و یا وسیله های تمیز از یک محیط بدون آلاینده به یک محیط تمیز دیگر است. این کار بیشتر برای این انجام می شود تا در مسیر انتقال اگر محیط غیر تمیزی وجود داشت آلودگی ایی به واسطه اشیای و وسایل انتقال یافته حمل نشود. پس باکس ها از استیل ضد زنگ ساخته شده اند و دارای درب های دو جداره هستند. در داخل پس باکس ها لامپ هایی مجهز به اشعه ماوراء بنفش وجود دارند که دارای توانایی میکروب کشی بسیار قوی هستند.
تفاوت اصلی در ساخت اتاق تمیز
اتاق تمیز یا همان کلین روم دارای انواع مختلف جریان یک سو (لامینار)، جریان غیر یکسو (غیر لامینار) و جریان مخلوط است. درواقع مهم ترین تفاوت در ساخت اتاق تمیز به میزان جریان هوا و جهت جریان هوا مربوط می شود.
لباس های مناسب کارکنان
برای ورود به اتاق تمیز از کلاه و لباس های مناسب فضای اتاق کلین روم که با حفظ رعاییت بهداشت است استفاده میشود جنس این لباس ها مهم است و نباید باعث جذب آلودگی شود به همین دلیل برای لباس ها از متریال پلی استیر و کتان استفاده میشود
برای کنترل آلودگی چه راهکارهایی وجود دارد؟
برای به حداقل رساندن آلودگی در این محیط از فیلترهای هوا استفاده میشود و جهت جریان هوا باید به گونه ای طراحی شود که آلودگی به محیط اتاق تمیز وارد نشود. همان طور که از اسم اتاق تمیز مشخص است این محیط باید همیشه پاکسازی و شستشو شود در واقع نحوه ی نگهداری و پاکیزگی کلین رو از موارد اصلی این محیط خواهد بود. تجمعات بیش از حد یکی دیگر از دلایل گسترش آلودگی و کاهش ایمنی فضای استریل اتاق تمیز است. از این رو محدود کردن رفت و آمد ها و کاهش تردد های بی مورد در فضای داخل اتاق تاثیر بسیار زیادی در کاهش روند گسترش عوامل و میکروارگانیسم های آلوده کننده خواهد داشت.
استفاده از کفپوش های چسبنده
یکی دیگر از تجهیزات مورد استفاده به منظور کاهش آلودگی، استفاده از انواع مختلف کفپوش های چسبنده جهت کاهش آلودگی و ورود میکروارگانیسم های بیماری زا در فضای استریل اتاق تمیز است.
سیستم های تهویه ایی و فیلتر هوای اتاق تمیز
سیستم تهویه اتاق تمیز در محیط هایی که نیاز به کنترل بحرانی ذرات، دما، رطوبت نسبی، تهویه، سر و صدا، لرزش و فشار فضا دارند، کاربر بسیار بالایی دارند. در زیر تجهیزاتی که مربوط به تهویه هوا هستند را بیان کرده ایم.
فن فیلتر ها و هواکش ها
کار اصلی که فن فیلترها در اتاق تمیز انجام می دهند این است که جریان هوا را تازه می کنند و آنرا به گردش درمی آورند. کلین روم ها دارای کلاس هایی با طبقه بندی متفاوت هستند. به وسیله فیلتراسیون قوی ایی که فن فیلترها دارند می توان کلین روم هایی با کلاس های 1000،100، 10000 و 100000 را ایجاد نمود فن فیلتر های قوی دو موتوره هستند که یکی از آنها موتور فن سانتریفیوژ است و قابلیت کنترل گرمایشی و سرمایشی شدن هوا را دارد.
کاربرد ایرلاک در اتاق تمیز
قبل از ایرلاک از دوش های هوا برای از بین بردن هوای آلوده استفاده می شد. اما مقرون به صرفه بودن ایرلاک باعث شد تا جایگزین بسیار خوبی برای این کار باشند. راهروها و محیط های کنترل شده از جمله مکان هایی در کلین روم هستند که از ایرلاک بهره مند می شوند. کنترل فشار هوا و از بین بردن ذرات آلاینده در هوا از جمله کاربردهای ایرلاک هستند.
کلاسبندی کلین روم در طراحی
- structure و finish داخلی
- کیفیت و فیلتراسیون هوا
- میزان (نرخ) تعویض هوا یا flushing rate
- فشار اتاق ها
- محل ترمینال های هوا و جهت های جریان هوا
- دما و رطوبت
- جریان پرسنل
- جریان مواد
- حرکت دستگاه ها
- فرآیندی که در آن انجام می شود
- شرایط هوای خارج از آن
- ظرفیت اشغال فضا
- بار حرارتی اتاق
اتاق های تمیز بر اساس میزان تمیزی هوا طبقه بندی می شوند. در استاندارد فدرال 209 (A تا D) ایالات متحده آمریکا، تعداد ذرات معادل و بیشتر از 0.5 میکرومتر در یک فوت مکعب هوا اندازه گیری می شود و از این شمارش برای طبقه بندی اتاق تمیز استفاده می شود. این نامگذاری متریک در جدیدترین نسخه 209E استاندارد نیز پذیرفته شده است. استاندارد 209E در داخل کشور استفاده می شود. استاندارد جدیدتر TC 209 از سازمان استاندارد بین المللی است. هر دو استاندارد یک اتاق تمیز را براساس تعداد ذرات موجود در هوای آزمایشگاه طبقه بندی می کنند. استانداردهای طبقه بندی FS 209E و ISO 14644-1 برای طبقه بندی سطح پاکیزگی یک اتاق تمیز یا یک منطقه تمیز، نیاز به اندازه گیری و محاسبات خاص تعداد ذرات دارند.
شرکت پارس وین پرنیان در احداث کلین روم نیز فعالیت می کند جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشین.
